دستگاه تراش (به انگليسي: lathe ) ماشين ابزاري است،که براي تراشيدن و شکل دهي به قطعات چوبي و فلزي معمولاً دوار به کار مي‌رود. به دليل توليد اقتصادي با دقت بالا و کيفيت دستگاه تراش را در فرمها و شکلهاي مختلفي ميسازند اکثر قطعات ماشين الات داراي مقاطع دايره‌اي بوده و قابل توليد با ماشين تراش مي‌باشند و از طرفي به منظور ارزان بودن و سرعت بالاي تراشکاري نسبت به ساير روش‌ها استفاده از ماشين تراش يک روش معمول و پر استفاده در صنعت مي‌باشد.
وظيفه اصلي ماشين تراش تغيير در اندازه قطعات، فرم آنها، پرداخت کاري قطعات با يک يا چند عمل برش با تنظيم رنده تراش است. با سوار کردن وسائل و دستگاه‌هاي يدکي روي ماشينهاي تراش دامنه فعاليت آن بسيار گسترش پيدا کرده بطوريکه مي‌توان بوسيله آنها عمليات مختلفي انجام داد مثلاً با قرار دادن ابزارهايي مانند برقو، قلاويز و مته عملياتي چون برقوکاري، قلاويززني و سوراخکاري روي ماشين تراش بسادگي انجام پذير مي‌باشد.
بطور کلي اصول اساسي ماشينهاي تراش بر مبناي عمل فلز تراش پايه گذاري شده‌است و نيز عمل فلز تراشي با ماشينهاي تراش سبب برداشت براده توسط لبه برش دنده و حرکت براده‌ها در طول سطح براده رنده مي‌باشد. در تمام عمليات فلز تراشي مانند تراشکاري، سوراخکاري، فرزکاري و يا اره کاري براده توليد خواهد شد. در اين حالت نيرويي برابر بيست تن بر اينچ مربع وارد مي‌شود، که اين مقدار نيروي زياد باعث کشش و تغيير فرم فلز و ميز ايجاد حرارت مي‌شود و حرکت براده در طول سطح برش سبب اصطکاک شده و اين مقدار اصطکاک در لبه برش رنده توليد حرارت مي‌کند، که اين خود يک عامل مهم در هنگام براده برداري است.
دستگاه های تراش CNC دستگاه های با کنترل CNC هستند که ارزش کاری زیادی به دلیل قابلیت کنترل و فرم دهی سی ان سی دارند.
دستگاه های تراش CNC یا تراش سی ان سی انواع مختلفی دارند که در اینجا به ذکر چند مورد بسنده می کنیم.
دستگاه های تراش CNC سی ان سی افقی لینیر Linear : در این تراش ها حرکت محورها بصورت ریل و واگن میباشد . مزایا : سرعت حرکتی بالا , عمر طولانی , تعمیر و نگهداری آسان تر
دستگاه های تراش CNC سی ان سی باکس BoxWay : در این تراشها حرکت محورها بصورت Tursit می باشد. مزایا : تحمل بار بیشتر و عمر بیشتر
دستگاه های تراش CNC سی ان سی چند محور و چند کاره :
تراش CNC افقی MultiTurret - Q200 : در این تراش که 11 محور دارد ، 3 تارت همزمان بر روی قطعه کار میکنند .
تراش CNC افقی مالتی محور Vturn X200 : این تراش که دو اسپیندل و 9 محور دارد ، قابلیت فرز کاری نیز دارد.
دستگاه های تراش CNC سی ان سی ٖٖGang Type
دستگاه های سری تراش CNC سی ان سی یا Swiss Type
