محصولات تولیدی از انگور
هدف از انجام اين بررسي ، مطالعه و امکان سنجي احداث واحد توليد سرکه و الکل و شيره از انگور و ضايعات کشمش و ديگر مرکبات است .(در اين طرح آب انگور نيز به عنوان محصول جانبي توليد مي شود.) در اين بررسي بازار فروش، واردات و صادرات ، واحد هاي فعال و در دست احداث , منابع تامين مواد اوليه و کليه ماشين آلات و ساير امکانات مورد نياز براي احداث واحد به تفصيل شرح داده شده است.
طبق بررسي انجام شده احداث چنين واحدي نياز به سرمايه ثابتي حدود 7/3 ميليارد تومان دارد و هزينه هاي در گردش سالانه مورد نياز براي توليد و تامين منابع در حدود 3/1 ميليارد تومان برآورد شده است. سرمايه گذاري اوليه طرح ظرف مدت 4 سال برگشت مي يابد .
احداث واحد در مناطق مختلف کشور که مراکز کشت انگور و مرکبات وجود دارد امکان پذير است که از اين جهت استان هاي همدان، آذربايجان شرقي و غربي, خوزستان و سمنان از جهت حجم توليد داراي مزيت نسبي هستند.
- معرفي محصول :
-
- مشخصات کلي محصول :
-
- آب انگور ( کد آيسيک =151131756 )
- شيره انگور ( کد آيسيک =151131761 )
- سرکه (کد آيسيک = 154924515 )
- الکل اتيليک (کد آيسيک =15511110 )
-
- شماره تعرفه گمرکي :
آب انگور : 220430
سرکه : 22090000
الکل اتيليک : 220710
شيره انگور شماره تعرفه گمرکي مجزا ندارد.
1-3- شرايط واردات:
1- آب انگور به ميزان 400 تن در سال که غالب آن به صورت کنستانتره مي باشد واردات دارد و عرضه آن در بازار فروش به صورت 55 الي 65 درصد رقيق شده است.
2- شيره انگور واردات بسيار کمي به ايران دارد و اکثرا به صورت داخلي يا قاچاق در بازار ايران تامين مي گردد.
3- ميزان واردات سرکه در حدود 360 تن در سال بوده و اکثرا نياز داخل از طريق توليدات داخلي تامين مي شود.
4-در خصوص الکل اتيليک، در حدود 3800 تن واردات و بيش از 10000 تن توليد در کشور داريم که البته در صورت راه اندازي واحد هاي چغندر قند و نيشکر خوزستان اين ميزان توليد افزايش نيز خواهد يافت.
بعلاوه متن کليه بخش نامه هاي مربوط به قوانين صادرات و واردات اين محصول نيز در پيوست گزارش آورده شده است.
1-4- استانداردهاي ملي وجهاني :
در خصوص استاندارد هاي مربوط به محصول علاوه بر استاندارد هاي ملي ، استاندارد جهاني api نيز که از جمله معتبر ترين استانداردهاي بين المللي است، در جدول زير آورده شد است.
جدول 1- استانداردها
|
صنعتي -ملي |
خوراکي –ملي |
apiخوراکي |
صنعتي api |
|
|
_ |
246-520 |
_ |
c-303 |
شيره |
|
_ |
252-201 |
_ |
c-397 |
سرکه |
|
_ |
357-960 |
_ |
c192-5 |
آب انگور |
|
124-42 |
_ |
d-496 |
c-544 |
الکل |
لازم به ذکر است در مورد الکل خوراکي، استاندارد جهاني API تاکيد کرده است که بايد عاري از ناخالصي هاي کربني و متانولي باشد.در ضمن استاندارد جهاني در مورد سرکه نيز بسيار سخت گير بوده و به خصوص بر روي ثابت اسيدي ( PH ) بسيار تاکيد کرده است.نکته قابل توجه اين است که اغلب سرکه هاي توليدي داخل از اين استاندارد پيروي نمي کنند.
1-5- قيمت توليد داخلي و جهاني محصول
جهت ارايه قيمت خريد و فروش بايد پارامتر هاي زير را در نظر گرفت:
1- ميزان عرضه و تقاضا : که در سال هاي اخير ميزان توليد و تقاضاي اين محصولات جز الکل تغيير چنداني نداشته است و طبق آمار الکل رشدي در حدود ده درصد را نشان مي دهد
2- ميزان واحد هاي توليد کننده در حال احداث که در برنامه سازمان صنايع جز واحد هاي توليد الکل نيشکر خوزستان واحد توليد کننده ديگري در مورد اين محصولات به چشم نمي خورد.
در حال حاضر قيمت هاي ارايه هر محصول در بازار به شرح زير است :
قيمت در نظر گرفته شده براي سرکه مربوط به سرکه مرغوب و غليظ مي باشد.
جدول 2-قيمت هاي بازار ايران
|
قيمت (ريال) |
|
|
13000 |
شيره(کيلو) |
|
6700 |
سرکه(کيلو) |
|
11000 |
آب انگور(کيلو) |
|
10000 |
الکل(ليتر) |
قيمت هاي جهاني اين محصولات نيز به شرح زير مي باشد :
جدول 3- آب انگور در سال 2006 (15,000lbs; cents/lbs)
|
|
قيمت ثبت شده |
بالاترين قيمت |
پايين‌ترين قيمت |
|
جولاي |
80/168 |
35/169 |
90/167 |
|
سپتامبر |
95/166 |
15/167 |
20/166 |
|
نوامبر |
00/166 |
00/166 |
25/165 |
|
ژانويه |
00/166 |
--- |
--- |
|
مارس |
00/166 |
--- |
--- |
جدول 4-سرکه انگور در سال 2006 (60,000lbs; cents/lb)
|
|
قيمت ثبت شده |
بالاترين قيمت |
پايين‌ترين قيمت |
|
جولاي |
60/34 |
90/34 |
18/34 |
|
آگوست |
84/34 |
09/35 |
44/34 |
|
سپتامبر |
10/35 |
20/35 |
73/34 |
|
اكتبر |
35/35 |
40/35 |
95/34 |
|
دسامبر |
83/35 |
03/36 |
36/35 |
جدول 5-شيره انگور در سال 2006 (5,000bu min; cents/60lb bushel)
|
|
قيمت ثبت شده |
بالاترين قيمت |
پايين‌ترين قيمت |
|
جولاي |
00/778 |
75/781 |
50/765 |
|
آگوست |
25/784 |
00/788 |
75/770 |
|
سپتامبر |
50/791 |
00/795 |
75/781 |
|
نوامبر |
00/807 |
00/810 |
00/795 |
|
ژانويه |
50/815 |
00/817 |
75/804 |
|
مارس |
00/821 |
50/823 |
00/812 |
جدول 6-الکل در 2006 ($/tonne)
|
|
قيمت ثبت شده |
بالاترين قيمت |
پايين‌ترين قيمت |
|
ژوئن |
25/593 |
25/597 |
25/582 |
|
جولاي |
50/596 |
00/600 |
75/585 |
|
آگوست |
50/600 |
75/603 |
25/590 |
|
سپتامبر |
00/605 |
75/608 |
00/596 |
1-6- موارد مصرف و کاربرد :
شيره:
اين ماده هم به صورت خانگي و هم به صورت صنعتي در کارخانجات نبات سازي ، شربت سازي ، قنادي ها و.... کاربرد فراوان دارد. شيره انگور را مي توان با شير، سر شير، خامه، ارده و فرني و ... مخلوط کرده بعنوان جايگزين شکر استفاده کرد.
نحوه و موارد استفاده از شيره انگور:
1- به عنوان روکش دقيقاً همانند مربا مارمالاد جهت صبحانه
2- به عنوان روکش براي دسرها و بستني
3- به عنوان شيرين کردن همراه با شيره تازه انواع گوناگوني از خامه ها و روغن کنجد
4- جهت توليد سرکه و الکل با کيفيت بالا
5- جهت توليد نوشيدنيهاي سالم و بهداشتي
6- به عنوان رنگ دهنده جهت غذا و دارو
7- به عنوان ماده اي در صنعت نانوائي شکلات و شيريني پزي
آب انگور:
نوشيدني است که از چلاندن و فشار دادن ميوه انگور به دست مي آيد. آب انگور، نوشيدني خوشمزه اي است که در سراسر دنيا آن را مصرف مي کنند. بزرگترين صادر کننده آب انگور در جهان، کشور برزيل و بعد از آن ايالت فلوريداي آمريکا مي باشد. معمولاً براي صادر کردن آب انگور، اين نوشيدني را به صورت پودر درآورده و پس از رسيدن به کشور مقصد، پودر انگور را با آب مخلوط مي کنند و سپس اين آب انگور را عرضه مي نمايند.
آب انگور تازه، طعم ترش دلچسبي دارد. حاوي مقادير زيادي ويتامين ث واسيد آسکوربيک مي باشد و بنابراين، يکي از منابع خوب اين نوع ويتامين محسوب مي شود. برخي توليد کنندگان آب انگور به فراورده هاي خود، اسيد سيتريک يا اسيد آسکوربيک اضافه مي کنند؛ در عين حال که ديگر مواد مغذي از جمله کلسيم و ويتامين د هم به منظور افزايش خواص آب انگور به آن مي افزايند.
آب انگور کنسانتره منجمد، نوعي فراورده است که توليد کنندگان بزرگ اين نوع نوشيدني در مبادلات کلان، معمولاً از اين شکل آب انگور استفاده مي کنند. زماني که به آب انگور کنسانتره که از حالت انجماد در آمده، آب اضافه کنند، دوباره به شکل آب انگور طبيعي بر مي گردد .تقريباً بيشتر آب انگور هاي مصرفي در آمريکا از اين نوع هستند. از آنجا که حجم آب انگور منجمد کنسانتره با حجم آب انگور معمولي تفاوت فاحشي دارد، بنابراين حمل و نقل اين نوع آب انگور بسيار راحت تر صورت مي گيرد و در نتيجه هزينه ها کاهش يافته و اين آب انگور با قيمت باصرفه تري به مصرف کنندگان عرضه مي گردد و معمولا در دسترس مي باشد.
اگر چه تصور مي شود که آب انگور منجمد کنسانتره، تازگي آب انگور طبيعي را ندارد، بايد بدانيم که آب انگور طبيعي نسبت به اين نوع آب انگور بدمزه تر است؛ چون مدت زماني که صرف آب گرفتن، بسته بندي و حمل اين آب انگور ها براي مصرف نهايي مي شود، طعم و مزه آب انگور را دچار همان تغييراتي مي کند که ممکن است طي عمل منجمد کردن و کنسانتره ايجاد شود. بنابراين بيان اين که آب انگور منجمد کنسانتره طعم و مزه آب انگور طبيعي را ندارد، چندان درست نمي باشد.
در ايران اين محصول به عنوان خالص يا مخلوط جهت مصرف و به صورت آب ميوه عرضه مي گردد. آب ميوه، مايعي است که معمولاً در گياهان يافت مي شود. مثلاً آب انگور، عصاره ميوه درخت انگور مي باشد. آب ميوه يکي از نوشيدني هاي رايج مردم دنياست.
هر آب ميوه اي ميزان خلوص مشخصي دارد. در برخي کشورها، آب ميوه ها، 100 درصد خالص هستند. البته در بيشتر جاها آب ميوه ها طبيعي نيستند.
کارخانجات توليد کننده آب ميوه، از ميوه ها اسانس يا عصاره تهيه مي نمايند و از مخلوط نمودن اين اسانس با شکر و آب، انواع آب ميوه تهيه مي کنند. اين نوع آب ميوه ها به دليل داشتن شکر، تنها انرژي زا بوده و معمولاً خواص زيادي ندارند. اما آب ميوه هاي تازه سرشار از انواع ويتامين ها و املاح بوده و ارزش غذايي بسيار بالايي دارند.
اغلب افراد سعي مي کنند که در وعده ي صبحانه، يک ليوان آب ميوه تازه بنوشند تا ويتامين هاي مورد نياز بدنشان در طول روز تامين شود.
معمولاً از ميوه هاي آناناس، انبه، انگور، سيب، آلبالو، گيلاس، انگور، زرد آلو ،هلو و انار آب ميوه تهيه مي کنند.
کنسانتره :
آب ميوه مي تواند به حالت کنسانتره موجود باشد. کنسانتره، شکلي از ماده است که اکثر اجزاي اصلي تشکيل دهنده يا حلال آن را حذف نموده اند. معمولاً با گرفتن آب موجود در يک محلول يا سوسپانسيون، مثلاً گرفتن آب موجود در آب ميوه و تبديل آن به پودر يا کنستانره تبديل مي شود.
فايده توليد کنسانتره اين است که با حذف آب، وزن ماده غذايي کاهش يافته و بنابراين حمل و نقل آن راحت تر و با صرف هزينه ي کمتر صورت مي گيرد، به علاوه کنسانتره را به راحتي در هنگام مصرف با اضافه نمودن حلال (معمولاً آب)، به حالت اوليه خود برگردانده و مصرف مي کنند.
سرکه :
جهت مصارف خانگي و کارخانجات توليد کننده صنايع غذايي از جمله کنسرو ها و ترشي سازي ها کاربرد دارد. براي طعم و مزه دادن به انواع غذاها از سرکه بعنوان نوعي چاشني استفاده مي‌کنند. در تهيه انواع ترشي هم اين ماده بسيار کاربرد دارد.
سرکه ، نوعي ماده پاک کننده خنثي (منظور از خنثي داشتن ثابت اسيدي بازي 7 است)و ارزان قيمت است که به محيط زيست هم هيچ آسيبي نمي‌رساند (بر خلاف برخي مواد پاک کننده). معمولاً از سرکه سفيد براي پاک کردن استفاده مي‌شود. براي مثال ، مخلوط آب و سرکه (يک قسمت سرکه و چهار قسمت آب) قادر است تا شيشه‌هاي پنجره را بخوبي تميز کند. اگر احساس مي‌کنيد که پس از تميز کردن شيشه‌ها با سرکه ، شيشه‌ها چرب شده‌اند، نصف قاشق غذاخوري صابون مايع به مخلوط اضافه کنيد. اين صابون مايع هر گونه لک و چربي شيشه را از بين مي‌برد.
لوله ها را مي‌توان با استفاده از مخلوط سرکه سفيد و جوش شيرين تميز کرد. پس از مدت زمان معين ، چند گالن آب داخل لوله بريزيد تا اثر سرکه و جوش شيرين کاملاً از بين برود.
از سرکه در کشور چين بعنوان نوعي داروي خانگي استفاده مي‌شود. معمولاً سرکه را براي جلوگيري از پخش ويروس سارس و ذات الريه مورد مصرف قرار مي‌دهند. بنابراين سرکه خاصيت ضد ويروسي دارد. همان طور که مي‌دانيد، هيدروژن ، براي نابود کردن باکتري و ويروس‌هاي مواد غذايي پيش از نگهداري غذا در يخچال به کار مي‌رود. براي تهيه اسپري‌هايي که بمنظور کنترل بيماري ذات الريه ، معمولاً در قاره آسيا مورد استفاده قرار مي‌گيرند، 5 درصد اسيد استيک و 3 درصد هيدروژن را با هم مخلوط مي‌کنند.
الکل:
جدول7-اطلاعات اوليه الکل
|
نام آيوپاک |
نامهاي ديگر |
وزن مولکولي |
نقطه جوش |
نقطه ذوب |
اسيديته |
|
|
اتانول |
اتيل الکل ، الکل اتيليک |
|
46.069gr/mol |
78.4 درجه سانتيگراد |
114.3- درجه سانتيگراد |
7 |
اتانول براي انسان از دوران باستان شناخته شده بود، زيرا اين ماده ، جزء اصلي مشروبات الکلي است. جداسازي آن بصورت اتانول نسبتا خالص احتمالا اولين بار توسط "جابر بن حيان " که صنعت تقطير را گسترش داد، انجام شده است. البته بيشتر گمان مي‌رود که اتانول خالص توسط "محمد زکرياي رازي " دانشمند ايراني توليد شده باشد.
اتانول مورد استفاده در نوشابه‌هاي الکلي توسط فرايند تخمير از متابوليسم گلوکز توسط گونه مخصوصي از مخمرها در غياب اکسيژن توليد مي‌شود و در پايان فرايند تخمير غلظت اتانول را با تقطير بالا مي‌برند. براي مخلوط اتانول با آب بالاترين نقطه آزئوتروپ جوش براي 95% الکل و 5% آب است. بنابراين جزء تقطير شده مخلوط اتانول و آب نمي‌تواند خالصتر از 95 درصد باشد. براي توليد اتانول خالصتر ، مقدار کمي بنزن به آن اضافه مي‌شود.
بنزن ، آزئوتروپ سه‌گانه اي با آب و اتانول تشکيل مي‌دهد و مخلوط دوباره تقطير مي‌شود. نتيجه اين فرايند بدست آوردن اتانول بدون آب است. با اين همه چند ppm بنزن در اتانول باقي مي‌ماند که جذب آن در بدن از مشخصه‌هاي آسيب کبدي است که در افراد الکلي ديده مي‌شود.
اتانول سوخت نسبتا خوبي براي موتورهاست و در صنعت ، بصورتهاي مختلفي استفاده مي‌شود. اتانول مورد مصرف در صنعت را معمولا از واکنش کاتاليزوري آب با اتيلن توليد مي‌کنند. اين يک واکنش افزايشي است که در آن يک مولکول آب شکافته شده ، قطعات حاصل از آن به اتمهاي کربن در پيوند دوگانه اضافه مي‌شود. اين فرايند ، توليد اتانول اقتصادي‌تر از توليد آن با مخمر است.
امروزه براي توليد تجارتي آسان آن تخمير مواد آلي زائد مانند خرده چوب و خاک اره پيشنهاد شده است. اتانول صنعتي براي مصرف انسان ، نامناسب است، زيرا به آن ، مقادير کمي متانول و مواد سمي ديگر اضافه مي‌شود.
اتانول ، مايعي قابل احتراق و بي‌رنگ بوده ، يکي از انواع الکلهاي موجود در نوشابه‌هاي الکلي است. گرانروي آن ، مانند آب است و بوي نسبتا تندي دارد. در صنعت بعنوان حلال و ماده واسطه شيميايي براي توليد بيشتر ترکيبات آلي استفاده مي‌شود. بدليل تشکيل پيوند هيدروژني با هر نسبتي در آب حل مي‌شود. اتانول در مقايسه با ترکيبات آلي که وزن مولکولي يکساني با آن دارند،
نقطه جوش بالاتري دارد.
به عنوان مثال نقطه جوش پروپان که تقريبا وزن مولکولي برابري با اتانول دارد، 43- درجه سانتيگراد است، درحالي‌که نقطه جوش اتانول 78 درجه سانتيگراد است. دليل اين اختلاف ، وجود پيوندهاي هيدروژني مربوط به گروه OH است که نيروي جاذبه ميان مولکولهاي مجاور را افزايش مي‌دهد. اتانول خاصيت ضعيف اسيدي و بازي از خود نشان مي‌دهد که خاصيت بازي آن بدليل جفت الکترون تنهاي اکسيژن بوده و خاصيت اسيدي آن ، بخاطر پيوند هيدروژن با عنصر الکترونگاتيو اکسيژن است. اتانول با فلزات فعال Na و K و Mg و … وارد واکنش شده ، اتوکسيد ايجاد مي‌کند.
کاربرد وسيعي در صنعت به عنوان حلال و رنگ زدا و در بعضي کارخانجات به عنوان سوخت مصرف دارد و در مصارف خانگي به عنوان حلال و تميز کننده و ضد عفوني کننده مصرف دارد . لازم به ذکر است اين محصول در کار خانجات شوينده و آرايشي و بهداشتي به عنوان ماده حامل کاربرد فراوان دارد. اتانول بدليل نقطه ذوب پائين در صنعت ضديخ‌سازي استفاده مي‌شود. حلال بسيار خوبي است و در صنعت عطرسازي ، رنگسازي و … استفاده مي‌شود. محلول % 85الي70 آن بعنوان محلول ضدعفوني کننده کاربرد دارد. اتانول با تغيير دادن پروتئين و حل کردن چربي ، ميکرو ارگانيسمهاي آنها را از بين مي‌برد. البته اين عمل فقط در برابر باکتريها و ويروسها و قارچها موثر است، ولي در مقابل هاگ ، باکتريها تاثيري ندارد. اتانول همچنين در صنايع مشروبات الکلي به ميزان گسترده اي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
شکل شماره 2 نقشه فرآيندي واحد
|
شستشو و درجه بندي |
|
مواد اوليه
|
|
درجه 1: آب انگور |
|
درجه 2: سرکه و الکل |
|
درجه 3: شيره |
|
بسته بندي و عرضه به بازار |
-
- کالاهاي جايگزين و تجزيه و تحليل اثرات آن بر مصرف محصول :
در مورد سه کالاي آب انگور و سرکه و شيره ، اين کالاها جايگزين هايي مانند محصولات مشابه با ميوه هاي ديگر دارند . به طور مثال در مورد سرکه انگور ، سرکه سيب يا گلابي مي تواند جايگزين آن شود.
در مورد آب انگور نيز ميوه هاي ديگر از جمله آب پرتقال يا آب سيب مي تواند جايگزين گردد.
در مورد شيره نيز مهمترين محصول که در بازار با آن رقابت مي کند شيره خرما است. شيره خرما محصول ثانويه از خرماي مرغوب و سرشار از قندهاي طبيعي خرما نظير فرکتوز و گلوکز است. اما درصد قند ساکاروزيا شکر در آن بسيار کم مي باشد.
شيره خرما سرشار از قند طبي فروکتوز مي باشد که اين قند از لحاظ فيزيولوژي، در بدن انسان براي بيماران ديابتي است که انرژي زيادي دارد.شيره خرما از نظر مواد معدني داراي مقادير زيادي پتاسيم، کلسيم، فسفر و آهن است.لذا تغذيه اي مناسب براي کودکان در حال رشد، بانوان به خصوص در زمان شيردهي و سالمندان است.
در مورد الکل ، کاربرد آن فقط در صنايع ساخت ادکلن و عطر رو به کاهش و ماده جايگزين آن فرو پلي پروپانول بوده که البته چون سهم کلي الکل در اين صنعت کمتر از 5 درصد مي باشد اين جايگزيني تاثير خاصي بر روي بازار عرضه و تقاضا نخواهد گذاشت.
1-8: اهميت استراتژيک کالا در دنياي امروز :
کالاهاي آب انگور و سرکه و شيره کالاي غير جهاني و اصطلاحا کالاهاي محلي و واحد هاي توليد آن به عنوان يک واحد هاي کوچک صنعتي زود بازده تلقي مي شود.
اما در مورد الکل ، اين کالا يک کالاي استراتژيک بوده و کشور هاي توليد کننده آن از جمله آمريکا و فرانسه اين کالا را جزء کالا هايي که نماد رشد صنعتي خود مانند اسيد سولفوريک است مي شمارند.
به طور مثال ميزان توليد اين محصول در کشور آمريکا به شرح زير است :
جدول 8- ميزان توليدالکل در کشور آمريکا
|
آمريکا (1000 بشکه) |
||||||
|
سال |
ذخيره |
توليد |
صادرت خالص |
مصرف |
ذخيره اسمي |
نسبت ذخيره به توليد |
|
1994 |
741 |
25550 |
320 |
24820 |
1791 |
7.22 |
|
1995 |
1791 |
27375 |
323 |
27375 |
2114 |
7.72 |
|
1996 |
2114 |
30295 |
644 |
30660 |
2393 |
7.80 |
|
1997 |
2393 |
32242 |
13 |
32462 |
2186 |
6.73 |
|
1998 |
2186 |
23103 |
12 |
23236 |
2065 |
8.89 |
|
1999 |
2065 |
30364 |
4 |
29544 |
2889 |
9.78 |
|
2000 |
2889 |
33028 |
20 |
32531 |
3406 |
10.47 |
|
2001 |
3406 |
35040 |
87 |
34715 |
3818 |
11.00 |
|
2002 |
3818 |
38810 |
116 |
39435 |
3309 |
8.39 |
|
2003 |
3309 |
42039 |
315 |
41366 |
4297 |
10.39 |
|
2004 |
4297 |
51262 |
306 |
49633 |
6232 |
12.56 |
|
2005 |
6232 |
66772 |
196 |
67573 |
5627 |
8.33 |
1-9- کشورهاي عمده توليد کننده و مصرف کننده محصول ( الکل):
کشورهاي عمده توليد و صادر کننده به شرح زير مي باشند:
نمودار 1- کشورهاي صادرکننده و توليد کننده
نمودار 2-کشورهاي توليد کننده و صادر کننده
1-10- شرايط صادرات محصولات :
شرايط صادرات محصولات به صورت زير مي باشد:
سرکه و شيره و آب انگور:
محصولات زير جزء محصولات غذايي مي باشد که داراي استاندارهاي سخت خوراکي در اروپا و آمريکا بوده و رعايت کردن اينگونه استاندارها در بدو توليد داراي هزينه زيادي مي باشد، لذا پيشنهاد مي شود در ابتداي توليد ، و با توجه به شرايط صادرات آسان و تعرفه اي گمرکي و هزينه حمل و نقل در ابتدا صادرات به کشورهائيکه داراي تعرفه وارداتي آسان تري مي باشند مد نظر قرار گيرد.به عنوان مثال کشورهايي نظير امارات متحده عربي و کويت از نظر قوانين و تعرفه هاي وارداتي مناسب به نظر مي رسد.
الکل:
اين محصول که در دو درجه صنعتي و خوراکي مورد بررسي است با توجه به اقتصاد اسلامي کشور جمهوري اسلامي ايران ساخت و صادرات گريد صنعتي مورد بررسي قرار مي گيرد که اطلاعات آن به شرح زير است :
جدول 9- توليد و صادرات الکل در ايران
|
ميزان توليد واحد |
3500 تن در سال |
|
ميزان مصرف داخلي |
75 % |
|
ميزان تعرفه گمرکي |
1400 ريال در هر کيلو |
|
هزينه صادراتي |
30 سنت در هر کيلو |
- وضعيت عرضه و تقاضا :
- و 2-2 : بررسي ظرفيت بهره برداري و وضعيت طرحهاي جديد و طرحهاي توسعه و در دست اجرا از آغاز برنامه سوم تا کنون :
در زير ليستي از طرح هاي فعال و در دست احداث که در وزارت صنايع و معادن به ثبت رسيده اند آورده شده است. در جداول زير واحدهايي به عنوان واحد رد دست احداث ذکر گرديده اند که حداقل تا 40% پيشرفت داشته اند. همچنين ميزان اشتغال در هر مورد نيز ذکر گرديده است.
جدول 10 -بررسي وضعيت طرح هاي موجود
|
استان |
تعداد واحد |
ظرفيت(تن در سال) |
سرمايه گذاري (مليون ريال) |
تعداد اشتغال |
|
آذربايجان شرقي |
1 |
100 |
5000 |
20 |
|
آذربايجان غربي |
1 |
7500 |
7000 |
338 |
|
اصفهان |
2 |
163 |
4040 |
20 |
|
كردستان |
1 |
6 |
850 |
16 |
|
همدان |
1 |
450 |
1112 |
15 |
|
جمع |
6 |
8219 |
18002 |
409 |
جدول 11 -بررسي وضعيت طرح هاي و در دست اجرا
|
استان |
تعداد واحد |
ظرفيت(تن در سال) |
سرمايه گذاري (مليون ريال) |
تعداد اشتغال |
|
آذربايجان شرقي |
1 |
350 |
160 |
13 |
|
آذربايجان غربي |
1 |
800 |
6440 |
18 |
|
قزوين |
1 |
200 |
5603 |
57 |
|
همدان |
2 |
435 |
963 |
19 |
|
جمع |
5 |
1785 |
13166 |
107 |
2-3-بررسي روند واردات محصول از آغاز برنامه سوم تا نيمه اول سال 85
ميزان سهم واردات محصولات به کشور ايران به شرح زير است :
جدو12-ميزان سهم واردات سرکه
|
الکل |
چين |
کانادا |
برزيل |
متفرقه |
جمع (تن در سال) |
|
1381 |
30% |
11% |
9% |
50% |
2700 |
|
1382 |
50% |
10% |
20% |
10% |
2750 |
|
1383 |
60% |
6% |
30% |
4% |
3400 |
|
1384 |
75% |
6% |
16% |
3% |
3600 |
|
1385 |
90% |
3% |
2% |
5% |
3800 |
جدول 13-ميزان سهم واردات الکل
|
سرکه |
ترکيه |
پاکستان |
ارمنستان |
امارات |
متفرقه |
جمع (تن در سال) |
|
1381 |
35% |
25% |
15% |
25% |
0% |
250 |
|
1382 |
47% |
20% |
13% |
20% |
0% |
266 |
|
1383 |
80% |
5% |
3% |
12% |
0% |
290 |
|
1384 |
90% |
2% |
1% |
7% |
1% |
320 |
|
1385 |
95% |
2% |
1% |
1% |
5% |
360 |
-
- بررسي روند مصرف از آغاز برنامه :
شيره انگور و سرکه به عنوان يک محصول مورد مصرف خانگي تغيير محسوسي در روند مصرف نداشته است و با توجه به نرخ رشد جمعيت افزايش پيدا کرده است.
با توجه به افزايش در استفاده از آبميوه هاي بسته بندي شده مصرف آب انگور افزايش داشته است.
استفاده از الکل نيز با توجه به کاربردهاي وسيع صنعتي آن افزايش داشته است.
-
- بررسي روند صادرات محصول از آغاز برنامه سوم و امکان توسعه آن
ميزان سهم مصرف و توليد و صادرات در کشور به شرح زير است :
جدول14-ميزان سهم توليد و صادرات الکل
|
الکل |
جمع واردات (تن در سال) |
جمع مصرف (تن در سال) |
جمع توليد (تن در سال) |
ميزان صادرات (تن در سال) |
|
1381 |
2700 |
3323 |
903 |
280 |
|
1382 |
2750 |
3380 |
913 |
284 |
|
1383 |
3400 |
4121 |
1045 |
324 |
|
1384 |
3600 |
4349 |
1086 |
337 |
|
1385 |
3800 |
4577 |
1127 |
350 |
جدول15-ميزان سهم توليد و صادرات سرکه
|
سرکه |
جمع واردات (تن در سال) |
جمع مصرف (تن در سال) |
جمع توليد (تن در سال) |
ميزان صادرات (تن در سال) |
|
1381 |
250 |
530 |
406 |
126 |
|
1382 |
266 |
548 |
409 |
127 |
|
1383 |
290 |
576 |
414 |
129 |
|
1384 |
320 |
610 |
420 |
130 |
|
1385 |
360 |
655 |
428 |
133 |
جدول16-صادرات سرکه در سال 84
|
سال 84 |
كد |
شرح تعرفه |
كشور |
مقدار |
ارزش ريالي |
ارزش دلاري
|
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
آذربايجان |
100102 |
436523044 |
48674 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
آلمان |
2127 |
17418002 |
1922 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
استراليا |
714 |
8402209 |
942 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
افغانستان |
344424 |
1848218403 |
204623 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
امارات متحده عربي |
20224 |
87876375 |
9775 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
انگلستان |
2102 |
9182720 |
1009 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
بحرين |
710 |
3052012 |
340 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
تاجيكستان |
300 |
1303056 |
144 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
دانمارك |
360 |
1556135 |
173 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
سوئد |
21656 |
94131763 |
10394 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
عراق |
1229126 |
5354510911 |
591551 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
كانادا |
3600 |
12938400 |
1440 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
كويت |
792 |
3407840 |
380 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
لهستان |
1000 |
11726880 |
1320 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
مالزي |
739 |
1936075 |
215 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
نروژ |
474 |
2050176 |
228 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست ميآيد |
هلند |
396 |
1707150 |
190 |
جدول17-صادرات سرکه در سال 83
|
سال 83 |
كد |
شرح تعرفه |
كشور |
مقدار |
ارزش ريالي |
ارزش دلاري |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
آذربايجان |
16235 |
81159028 |
9548.11 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
آلمان |
131 |
545643 |
64.19 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
استراليا |
240 |
839520 |
98.77 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
افغانستان |
8597 |
29790424 |
3504.76 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
امارات متحده عربي |
32300 |
137180808 |
16138.92 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
انگلستان |
1417 |
5941281 |
698.97 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
ايالات متحده آمريكا |
4566 |
19140492 |
2251.82 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
بحرين |
520 |
2306433 |
271.34 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
تركمنستان |
33378 |
138342669 |
16275.62 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
دانمارك |
40 |
167525 |
19.71 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
سوئد |
23340 |
99421993 |
11696.71 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
عراق |
193100 |
966351208 |
113688.4 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
قرقيزستان |
50.8 |
69765 |
8.21 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
قزاقستان |
30 |
121352 |
14.28 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
كانادا |
907 |
3764628 |
442.89 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
كويت |
1800 |
7594560 |
893.48 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
نروژ |
202 |
852339 |
100.28 |
|
|
22090000 |
سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
هلند |
108 |
451707 |
53.14 |
جدول18-صادرات سرکه در سال 82
|
سال82 |
كد |
شرح تعرفه |
كشور |
مقدار |
ارزش ريالي |
ارزش دلاري |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
آذربايجان |
108104 |
452456746 |
57130 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
آلمان |
2462 |
11217730 |
1417 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
آمريكا |
5184 |
20959455 |
2646 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
استراليا |
480 |
1618560 |
204 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
افغانستان |
292943 |
1086220800 |
137149 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
امارات متحده عربي |
52778 |
256270974 |
32357 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
انگلستان |
555 |
2215324 |
280 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
تركمنستان |
19124 |
77068518 |
9731 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
سوئد |
23168 |
147695088 |
18647 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
عراق |
1041042 |
4074085861 |
514405 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
عربستان سعودي |
2301 |
9197424 |
1161 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
قزاقستان |
525 |
2748240 |
347 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
قطر |
1200 |
4715712 |
595 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
كويت |
2811 |
10908320 |
1377 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
مازي |
489 |
1789516 |
226 |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
نروژ |
5384 |
37791536 |
4772 |
جدول19-صادرات سرکه در سال 81
|
سال 81 |
كد |
شرح تعرفه |
كشور |
مقدار |
ارزش ريالي |
ارزش دلاري |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
آذربايجان |
221779 |
824437228 |
104094 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
آلمان |
390 |
1245656 |
157 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
افغانستان |
160424 |
583485408 |
73672 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
امارات متحده عربي |
80003 |
312876770 |
39895 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
اوكراين |
2660 |
9502051 |
1200 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
تركمنستان |
1923 |
7316076 |
927 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
سوئد |
19052 |
56780616 |
8415 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
عراق |
833248 |
2969469360 |
374933 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
قطر |
5026 |
17774468 |
2244 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
كانادا |
570 |
1810320 |
229 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
كويت |
4980 |
10421270 |
2600 |
|
|
2209.00 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
مازي |
10 |
31840 |
4 |
جدول20-صادرت سرکه در سال 80
|
سال 80 |
كد |
شرح تعرفه |
كشور |
مقدار |
ارزش ريالي |
ارزش دلاري |
|
|
220900 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
آذربايجان |
609958 |
5.07E+08 |
288717 |
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
آلمان |
81 |
156195 |
89 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
ارمنستان |
301 |
789750 |
450 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
استراليا |
3871 |
4299750 |
2450 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
افغانستان |
59975 |
29429595 |
16769 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
امارات متحده عربي |
20034 |
22502610 |
12822 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
بحرين |
6600 |
4633200 |
2640 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
تاجيكستان |
1282 |
996840 |
568 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
تركمنستان |
143 |
168480 |
96 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
دانمارك |
152 |
187785 |
107 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
روسيه |
1067 |
3745170 |
2134 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
سوئد |
18810 |
13192335 |
7517 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
عراق |
599895 |
2.46E+08 |
140069 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
فنلاند |
316 |
221130 |
126 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
قطر |
4860 |
3611790 |
2058 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
كانادا |
240 |
280800 |
160 |
|
|
2209 |
سركه خوراكي و بدل سركه خوراكي كه از جوهر سركه بدست مي ايد 0 |
كويت |
9994 |
8522280 |
4856 |
جدول21-روند صادرات سرکه از سال 80 تا 84
|
کد تعرفه :000, 22090 |
|||||
|
نام محصول : -سرکه خورا کي و بدل سرکه خورا کي که ا ز جوهر سرکه بدست مي,يد |
|||||
|
|
سال 80 |
سال 81 |
سال 82 |
سال 83 |
سال 84 |
|
مقدار ( ليتر) |
1337579 |
1330065 |
1559342 |
316961.8 |
1728902 |
|
ارزش ريالي |
845257140 |
4795151063 |
6181282484 |
1494041375 |
7888379169 |
|
ارزش دلاري |
873320 |
608430 |
782947 |
175715.95 |
873320 |
در مورد الکل به دليل کمبود توليد ، صادرات خاصي از وزارت بازرگاني گزارش نشده است ،اما صادرات آب انگور به شرح زير است:
جدول22-روند صادرات آب انگور از سال 80 تا 84
|
کد تعرفه :000,780990 |
|||||
|
نام محصول : -آب انگور |
|||||
|
|
سال 80 |
سال 81 |
سال 82 |
سال 83 |
سال 84 |
|
مقدار ( ليتر) |
987 |
1547 |
2254 |
3100 |
4260 |
|
ارزش ريالي |
2588888 |
3458888 |
450000 |
4587922 |
5876999 |
|
ارزش دلاري |
8477 |
12500 |
14000 |
20000 |
35000 |
-
- بررسي نياز به محصول يا اولويت صادرات تا پايان برنامه چهارم:
طبق برنامه توسعه چهارم و پيش بيني رشد بين 15 تا 25 درصدي حجم توليد و صادرات چشم انداز اين برنامه به شرح زير است (متاسفانه در مورد توليد و مصرف شيره و آب انگور اطلاعات کمي در دسترس است ) :
جدول 23-برنامه توسعه چهارم در مورد الکل
|
الکل |
جمع واردات(تن در سال) |
جمع مصرف (تن در سال) |
جمع توليد(تن در سال) |
ميزان صادرات (تن در سال) |
|
1386 |
4000 |
4805 |
1167 |
362 |
|
1387 |
4600 |
5489 |
1289 |
400 |
|
1388 |
5290 |
6276 |
1429 |
444 |
|
1389 |
6084 |
7180 |
1590 |
494 |
|
1390 |
6996 |
8220 |
1775 |
551 |
جدول 24-برنامه توسعه چهارم در مورد سرکه
|
سرکه |
جمع واردات (تن در سال) |
جمع مصرف (تن در سال) |
جمع توليد(تن در سال) |
ميزان صادرات (تن در سال) |
|
1386 |
400 |
701 |
436 |
135 |
|
1387 |
460 |
769 |
449 |
139 |
|
1388 |
529 |
848 |
463 |
144 |
|
1389 |
608 |
939 |
479 |
149 |
|
1390 |
700 |
1043 |
497 |
154 |
1و2- بررسي اجمالي تکنولوژي و روشهاي توليد و تعيين نقاط قوت و ضعف تکنولوژي هاي مرسوم در فرآيند توليد محصول:
تکنولوژي انتخابي در محصولات ياد شده مبني بر دانش فني داخل کشور بوده و تقريبا تمامي دستگاه ها و تجهيزات خط توليد قابليت ساخت در داخل را دارا بوده و ماشين سازان داخلي قادر به توليد آن مي باشند :
-روش توليد آب انگور:
در اين طرح انگور دريافتي پس از شستشو وارد دستگاه دانه کن شده و از خوشه جدا مي شود سپس انگور خالص به وسيله نوار نقاله به قسمت خرد کن هدايت شده و با عبور از فيلتر پرس آب و تفاله انگور از هم جدا شده و براي همگن سازي به هموژنايزر رفته و هموژنيزه مي گردد و آماده بسته بندي مي شود.
پس از بسته بندي در بسته هاي 250 گرمي وارد تونل پاستوريزه شده و پس از پاستوريزاسيون و عبور از جت پرينتر به قسمت بسته بندي هدايت شده و عازم انبار و سپس بازار مي گردد.
-روش توليد شيره انگور
خط توليد شيره انگور و آب انگور تا مرحله فيلتر پرس مشترک است پس از جدا کردن تفاله آب انگور حاصله توسط پمپ جهت پخت به ديگ پخت تحت خلا برده شده و در اين قسمت عمليات پخت و تغليظ روي شيره انجام مي شود سپس به قسمت پرکن هدايت شده و در بسته هاي پيش بيني شده بسته بندي مي گردند و در کارتن هاي مخصوص چيده و به انبار منتقل مي گردند.
-روش توليد سرکه و الکل :
روش هاي توليد سرکه و الکل همگي به غير از روش غشايي با تخمير در ارتباط است. طراحي فرايند تخمير صنعتي نياز به موارد زير دارد:
محيط کشت خالص از ارگانيسم انتخاب شده در مقدار مناسب و در وضعيت فيزيولوژيکي صحيح.
محيط کشت دقيق و استريليزه براي رشد ارگانيسم.
فرمانتور (دستگاهي که تخمير درآن صورت مي‌گيرد) کوچک براي رشد و شروع فرايند در اندازه کوچک و بعد انتقال آن به فرمانتوز بزرگ.
فرمانتور توليد کننده يا مدل بزرگ که بتوانند حجم‌هاي وسيعي از ارگانيسم مورد نظر را جاي دهد.
ابزارهايي جهت:
- طراحي محيط کشت در وضعيت پايدار
- جداسازي سلولها
- جمع آوري مواد شناور
- تخليص محصول
- قسمت بيرون ريزنده
همچنين فرمانتورها و بيو اکتورها (براي کشت سلولهاي جانوري و گياهي استفاده مي‌شوند نه ميکرو ارگانيسم ها) مجهز شده اند با يک هوا دهنده براي تامين اکسيژن در فرايندهاي هوازي و نيز يک حرکت دهنده براي يکنواخت ساختن غلظت محيط کشت و يک ترموستات براي تنظيم دما و دتکتور pH و وسيله‌هاي کنترلي مشابه ديگر.
نيازمندي‌هاي محيط کشت:
سيستم‌هاي زيادي امروزه بوسيله کامپيوتر کنترل مي‌شوند که شرايط مناسب را براي رشد ارگانيسم‌ها تامين مي‌کنند. از جمله آن شرايط: ترکيبات شيميايي خاص به عنوان ماده غذايي يا واسط رشدي ، pH ، دما ، خلوص ارگانيسم کشت رشد و... که در رشد کثيري و در نتيجه در توليد بيو مس و نيز ترکيبات مختلف تاثيرگذار است. منابع غذايي براي تخمير صنعتي به صورت زير مي‌باشد:
منبع کربن :
منبع نيتروژن:
- ذرت ، شيره لوبيايي جوشيده همراه شير
- نمکهاي آمونياکي يا آمونياک خالص
- نيترات
- هوا
منبع فسفر :
- نمکهاي فسفات
انواع سيستم‌هاي کشتي در تخمير صنعتي :
1-پردازش دسته‌اي:
در اين روش ، در مرحله stationary يا سکون ، محيط کشت تخريب مي‌گردد تا بيو مس و ترکيبات اضافه شده و جديد را برداشت کنند. بهترين جهت مثبت اين روش ، سطح مناسب بازده است و نقطه منفي آن ، مواد زائد غذايي استفاده نشده توسط ارگانيسم‌ها مي‌باشد.
2-مداوم:
در اين روش ، محيط کشت بر اساس يک يا دو ترکيب محدود کننده طراحي مي‌شود. زمانيکه مقدار اوليه اين ترکيبات ، کم باشد، رشد متوقف نشده و به وضعيت سکون مي‌رسد. اما رشد دوباره با افزودن ترکيب محدود کننده آغاز مي‌گردد و چون اين روش ، بوسيله ماده محدود کننده ، کنترل مي‌شود، به اين روش کموستات هم مي‌گويند.
3-روش پردازش دسته اي - تغذيه اي:
در اين نوع ، يک تحريک کننده محيط کشت بطور مداوم يا پريوديک اضافه مي‌گردد. در اين روش ، فرمانتور براي حجم‌هاي بزرگي طراحي شده است. توليد پني سيلين که يک متابوليت ثانويه است، با اين روش صورت مي‌گيرد که داراي دو مرحله است: يکي فاز شروع که با فاز ايديو دنبال مي شود که در سطح پائين فنيل استات اسيد بطور مداوم پني سيلين توليد مي‌گردد. اما در غلظت بالا ، فنيل استات اسيد ، به عنوان ماده سمي براي ارگانيسم‌ها مي‌باشد.
4-توليد آنزيمها توسط تخمير صنعتي:
توليد صنعتي آنزيمها ، براي توليد اقتصادي غذا و نوشيدني نيازمند است. آنزيمها همچنين در آناليزهاي صنعتي و تکنيکي استفاده مي‌شوند و امروزه به پودرهاي شوينده (مثل سلولاز ، پروتئاز ، ليپاز) افزوده مي‌شوند. آنزيمهاي توليد شده بوسيله محيطهاي کشت جانوري يا گياهي يا ميکروبي يا در فاز تروپوفاز مثل آميلاز و يا در ايديوفاز صورت مي‌گيرد.
محصولات غذايي در صنعت:
يک دامنه وسيعي محصولات مثل کره ترش ، ماست ، پنير ، نان ور آمده ، نوشيدنيهاي الکلي ، سرکه ، سبزيجات خشک شده ، ترشيجات و... ، از طريق فرايندهاي تخمير ميکروبي توليد مي‌شوند. رفته رفته ، از گونه‌هاي مناسب‌تر ارگانيسم‌ها و فرايندهاي بهتر استفاده مي‌شود تا محصولات به قيمت مناسب‌تر به فروش برسند.
تهيه سرکه به دو روش امکان پذير است :
1- روش سريع :
آب انگور يا هر محصول قند دار ديگري را در داخل ظروف سر خالي و سر باز ريخته تا تخمير الکلي و اسيدي توسط مخمر ها انجام پذيرد. در اين روش احتمال آلودگي و رشد کپک هاي سطحي زياد بوده و در صورت بروز چنين آلودگي هايي ممکن الکل و اسيد محلول توسط اين مخمر ها و کپک ها به مواد ديگري تبديل شوند و سرکه نامرغوب شود.
ب- روش هوادهي و هوادمي :
در اين روش از مخمر ها استفاده مي شود و در طي آن ابتدا مواد قندي موجود در ميوه ها به الکل تبديل شده و سپس الکل توليد شده به کمک هوادهي و هوادمي به سرکه تبديل مي شود.
ج-روش غشا:
در اين روش پس از آبگيري از آب انگور و قرار دادن آن در ظروف سرباز، پس از ايجاد الکل يا سرکه در ظروف توسط فيلتر پرس به سمت غشا هاي آنيونيکي منتقل شده و در آنجا عمليات جداسازي انجام مي شود.
اين روش فعلا در ايران موجود نبوده و به علت کنترل بالا و سرعت بالا نياز به اپراتوري حرفه اي دارد اما اين روش در کشور هاي توسعه يافته مانند آلمان و اتريش بسيار پرکاربرد است.
شايان ذکر است هزينه سرمايه گذاري اين روش بسيار بالا بوده و تامين هزينه آن در ايران مشکل ساز خواهد بود اما در صورت تامين اعتبار اين روش تا 3 برابر بازدهي بالاتري خواهد داشت .
از مشکلات موجود در تخمير تعيين بازده و ثابت نگاه داشتن فرمولاسيون آن است. در واقع اگر اين مخمرها در محيط کشت گلوکز و در حضور اکسيژن کافي قرار گيرند، به شدت تقسيم شده ، اکسيژن جذب کرده ، دي‌اکسيدکربن آزاد مي‌سازند. بيشترين سرعت واکنشهاي ناشي از تنفس و شدت اکسيداسيون گلوکز اين مخمرها که از گروه آسکوميست هستند هنگامي است که تنفس هوازي دارند اگر اين مخمرها در داخل يک ظرف در بسته کشت داده شوند پس از مصرف اکسيژن محدود و معين داخل ظرف و آزاد ساختن گازکربنيک ديگر قادر به تنفس عادي نبوده ، شروع به تخمير باقي مانده مواد مي‌کنند. آغاز تخمير ايجاد اکسيدکربن همراه با الکل اتيليک است و بوي الکل اتيليک در اين هنگام وقوع عمل تخمير را در محيط کشت معلوم مي‌کند.
C6H12O6------------>2C2H5OH + 2CO2 : ∆G = -33 Kcal تخمير
C6H12O6 + 6O2------------>6CO2 + 6H2O : ∆G = 686 Kcal_تنفس
تخمير هميشه با تشکيل الکل همراه نيست، در تخمير ترکيبات ديگري مانند گليسيرول نيز بوجود مي‌آيند. پيدايش ترکيبات فرعي غير از الکل در پديده تخمير و حضور اين ترکيبات در محيط عمل از نظر ادامه تغيير اهميت فراوان دارد. رشد مخمرها در شرايط تخميري (تنفس بي‌هوازي) بسيار کند است، در شرايط تخمير انرژي آزاد شده از مقدار معيني مواد قندي مانند يک گرم گلوکز محلول ، درحدود 21 بار کمتر از حالت تنفس عادي (هوازي است) انرژي حاصل از پديده تخمير بيشتر به صورت حرارت تلف مي‌شود.
محيط در حال تخمير نسبت به محيطي که در آن تنفس عادي صورت مي‌گيرد بسيار گرم‌تر است. تخمير الکلي تحت اثر مجموعه در همي از آنزيمهاي درون سلولي به نام (زيماز) صورت مي‌گيرد. مجموعه آنزيمي هنگامي که مخمرهاي آن زنده باشند بيشترين اثر تخميري را دارند. بازده تخميري آنزيمها در خارج از سلول بسيار ضعيف‌تر از آنزيمهاي داخل سلول زنده است. بين اثر طبيعي آنزيمها ، نيروي زيستي و ساختار سلولي مخمرها بستگي‌هايي وجود دارد و به اصطلاح تخمير پديده‌اي درون سلولي است و آنزيمهاي استخراج شده از مخمرها در خارج از سلول بخش مهمي از قدرت تخميري خود را از دست مي‌دهند.
هنگامي ذخاير قندي در يک بافت پيش ميآيد که در شرايط عادي در معرض هوا قرار داشته و در آن تنفس بي هوازي پيش آيد. اگر بخشي از يک بافت داراي ذخيره مواد قندي باشد ، مانند قطعاتي از غده چغندر و بخش مياني ميوه‌هاي آبدار و شيرين مثل انگور ،آنرا داخل يک ظرف در بسته با مانومتر قرار دهيم، در بافتهاي قطعات مزبور ابتدا تنفس عادي با جذب اکسيژن و دفع دي‌اکسيدکربن صورت مي‌گيرد. از آنجا که اکسيدکربن حاصل از تنفس عادي بعدا در داخل شيره واکوئلي سلولهاي بافت حل مي‌شود، فشار داخلي ظرف با جذب اکسيژن موجود به تدريج کم مي‌شود و هنگامي که اکسيژن درون ظرف تمام شود، به ناچار شرايط بي‌هوازي (تخمير) پيش آمده ، با ازدياد تدريجي اکسيدکربن و الکل در ظرف ، بالا رفتن فشار داخلي آن شروع مي‌شود.
تخمير بوسيله خود بافتها و بدون حضور ميکروارگانيسم‌ها و مخمرها صورت گرفت. اين تخمير که در کليه بافتهاي گياهي ، ميوه‌هاي سبز مانده در تاريکي و حتي در جلبکها و قارچها نيز کم و بيش ديده مي‌شود، تخمير درون بافتي و عاري از مخمر مي‌گويند. تخمير درون بافت بسياري از دانه‌هاي جوان مانند نخود که پوسته آن نسبت به اکسيژن تا اندازه‌اي قابل نفوذ است و همچنين در بيشتر ميوه‌هاي آبدار که اکسيژن در بافتهاي داخلي آنها معمولا کم است امري عمومي است.
به خصوص اگر مقدار زيادي ميوه در يک جا انبار شود، موجبات و شرايط تخمير در آنها کاملا فراهم مي‌شود. با توجه به مطالب فوق و تخمير درون بافتي ، بايد آن را پديده‌اي عمومي در گياهان دانست و توجه به اين امر که آنزيمهاي تشکيل دهنده زيماز منشا گياهي دارند، تخمير را بايد امري طبيعي در گياهان به شمار آورد. پديده تخمير درون بافتي با مرگ سلولهاي بافت مورد تخمير معمولا ارتباط ندارد، اگر بافتهاي در حال تخمير در هواي آزاد قرار داده شوند، تخمير دروني آنها متوقف شده تنفس عادي مجددا آغاز مي‌شود. تخمير در گياهان فقط از نوع الکلي نيست همراه با ايجاد الکل ترکيبات ديگري مانند اسيد سيتريک ، اسيد ماليک ، اسيد اکساليک و اسيد تارتاريک نيز کم و بيش بوجود مي‌آيند.
شدت تخمير و اندازه گيري آن :
شدت تخمير را با قرار دادن اندام داراي ذخيره قندي مانند دانه‌ها ، غده‌ها و يا ميوه‌ها در يک محيط فاقد اکسيژن و داراي ازت مي‌توان به دقت اندازه گرفت و براي اين سنجش از روش اندازه گيري دي‌اکسيدکربن آزاد شده نيز مي‌توان استفاده کرد. ولي چون واکنشهاي ديگر همزمان با تخمير مي‌توانند CO2 متصاعد کنند اين روش ممکن است دقيق نباشد. بنابراين اندازه گيري مقدار الکل توليد شده از تخمير معمولا بهتر مي‌تواند معرف و تعيين کننده شدت تخمير باشد. مقدار الکل حاصل از تخمير در واحد زمان در يک ترکيب قندي تقريبا معادل همان نسبتي است که از اندازه گيري شدت تنفس به دست ميآيد.
مکانيزم تخمير :
مکانيسم تخمير الکلي تقريبا مشابه مکانيزم تنفس عادي است و در بيشتر پيامدهاي واکنشي ، همانند هم هستند. براي مطالعه مکانيسم تخمير ، به واکنشهاي تخمير الکلي مي‌پردازيم. تخمير الکلي فقط روي گلوسيدها صورت گرفته ، خود شامل دو مرحله است:
مرحله اول :
انتهاي پيامدهاي واکنشي که حالت زنجيره‌اي دارند، همان مسير EMP يا گليکوليز است که به تشکيل اسيد پيروويک ختم مي‌شود.
مرحله دوم :
با تجزيه اسيد پيروويک که خود سرآغاز پيامدهاي واکنشي جداگانه‌اي است که به هيچ وجه ادامه يا بخشي از مسير گليکوليز نيست شروع مي‌شود. اسيد پيروويک با آنکه در آخر مسير گليکوليز و پايان تمام پيامدهاي زنجيره‌اي آن مانند هگزوزها ، تري اوزها و همه اوزهاي شکسته و تخريب يافته قرار دارد خود از گلوسيدها به شمار نمي‌آيد. شروع تخمير الکلي از راه گليکوليز با استالوئيد است. استالوئيد را مي‌توان بوسيله سولفيت سديم از عصاره‌هاي تخميري به صورت بي‌سولفيت جدا و استخراج نمود. در تخمير الکلي به ازاي مصرف هر مول گلوکز دو مول NADPH2 دو مول ATP و دو مول اسيد پيروويک حاصل مي‌شود.
در دومين مرحله تخمير که تبديل اسيدپيروويک به الکل اتيليک است N ADH2 حاصل از مسير گليکوليز مصرف و تبديل شده ، از تمام واکنشها فقط دومول ATP که حاصل از فسفريلاسيون‌هاي وابسته به متابوليتهاي اين مرحله است باقي خواهد ماند واکنش کلي تبديل گلوکز به الکل اتيليک بطور خلاصه عبارت است از:
C6H12O62CH3CH2OH+2CO2 + 2ATP
بازده نظري تخمير در حدود 44% و کمي بيش از بازده تنفس است. تجزيه گلوکز در واکنشهاي تخميري ناقص بوده از آن فقط 2 مول ATP حاصل مي‌شود. در فرآيندهاي تنفس تجزيه گلوکز بطور کامل صورت گرفته ، 36 مول ATP از آن نتيجه مي‌شود.
3- بررسي و تعيين حداقل ظرفيت اقتصادي شامل برآورد حجم سرمايه گذاري ثابت :
3-1- محوطه سازي :
محاسبات انجام شده و جدول ارائه شده بر اساس انتخاب زميني به مساحت 1500 متر مربع براي اجراي طرح صورت گرفته است.
اين زمين شامل سوله اصلي کارخانه و بخش مهندسي و بخش انبار و بخش آناليز کيفي مي باشد.
با فرض زميني به ابعاد 10 در 150متر , محيط کارخانه برابر 320 متر خواهد بود.
جدول25- هزينه هاي محوطه سازي
|
هزينه (هزار ريال) |
ميزان کار مورد نياز |
حدود هزينه واحد (هزار ريال) |
واحد |
شرح |
|
927500 |
4250 |
30 |
متر مربع |
خاکبرداري, خاکريزي و تسطيح ( کل مساحت زمين منهاي مساحت فضاي سبز ) |
|
160000 |
320 |
500 |
متر طول |
پي ريزي ديوار و ديوار کشي به ارتفاع حدودي 2/5 متر |
|
135000 |
750 |
180 |
متر مربع |
خيابان کشي و آسفالت |
|
96000 |
640 |
150 |
متر طول |
جدول بندي و پياده روسازي |
|
37500 |
750 |
50 |
متر مربع |
فضاي سبز |
|
15000 |
50 |
300 |
متر مربع |
پارکينگ مسقف |
|
30000 |
30 |
1000 |
اصله تير |
روشنايي محوطه معمولا بع ازاي هر 15 متر طول |
|
10000 |
2 |
5000 |
عدد |
درب ورودي |
|
1378000 |
جمع کل |
|
|
|
3-2- ساختمان :
جدول 26- هزينه هاي ساختماني
|
هزينه |
ميزان کار مورد نياز |
حدود هزينه واحد(هزار ريال) |
واحد |
شرح |
|
2.000.000 |
1000 |
2000 |
متر مربع |
ساختمان هاي توليد |
|
600.000 |
500 |
1200 |
متر مربع |
ساختمان انبارها |
|
600.000 |
500 |
1200 |
متر مربع |
ساختمان آزمايشگاه و ابزار آلات |
|
500.000 |
200 |
2500 |
متر مربع |
ساختمان اداري و رفاهي |
|
0 |
----- |
3000 |
متر مربع |
استخر آب |
|
75.000 |
50 |
1500 |
متر مربع |
نگهباني |
|
0 |
---- |
2500 |
متر مربع |
پست برق ( در صورت اخذ انشعاب بالاتر از 240 کيلووات ) |
|
3.775.000 |
جمع کل |
|
|
|
3-3- ماشين آلات :
جدول 27- هزينه مربوط به ماشين آلات
|
رديف |
نام دستگاه |
قيمت ( دلار) |
|
1 |
سيستم تصفيه آب |
11700 |
|
2 |
ژنراتور بخار |
5000 |
|
3 |
بخش آماده سازي ميوه ( شستشو دهنده، جداکننده، برش زن، خرد کنده، پالپرو بلاچر ) |
100000 |
|
4 |
سيستم حمل نقاله اي |
365000 |
|
5 |
بخش آماده سازي آب ميوه ( ترازوي شکر، پمپ کنسانتره، مخزن نگهداري کنسانتره،مخزن ذوب شکر،فيلتر شربت شکر،مخزن مخلوط کني) |
34200 |
|
6 |
پاستوريزاسيون و بسته بندي ( پاستوريزه کننده، گرم کن آب، دستگاه بسته بندي، تونل خنک کننده) |
389300 |
|
7 |
لوله و اتصالات |
30000 |
|
8 |
مجموع |
935200 |
جدول شماره28- مواد جانبي مورد نياز
|
رديف |
شرح |
آب ( متر مکعب در ساعت) |
بخار ( کيلوگرم در ساعت ) بافشار 7 بار |
هواي فشرده ( متر مکعب در ساعت ) با فشار 7 بار |
برق ( کيلووات ساعت) |
|
|
20 درجه سانتيگراد |
2 درجه سانتيگراد |
|||||
|
1 |
آماده سازي |
1 |
--- |
--- |
--- |
20 |
|
2 |
فرآوري |
0.6 |
0.3 |
450 |
10 |
90 |
|
3 |
چوب گيري |
0.01 |
|
20 |
10 |
10 |
|
4 |
سيستم تصفيه آب |
5 |
--- |
--- |
--- |
2.5 |
|
5 |
پاستوريزاسيون و بسته بندي |
--- |
--- |
--- |
16 |
181 |
|
6 |
کمپرسور هوا |
--- |
--- |
--- |
--- |
2.2 |
|
7 |
برج خنک کننده آب |
24 |
--- |
--- |
--- |
4.5 |
|
8 |
کل نياز |
30.61 |
0.3 |
470 |
36 |
307.7 |
3-4- تاسيسات :
جدول 29- هزينه هاي تاسيسات
|
عنوان |
مقدار |
واحد |
ارزش کل ( هزار ريال ) |
|
تامين برق از شبکه سراسري ( خريد انشعاب، تاسيسات برق و ...) |
85 |
کيلو وات |
170.000 |
|
آب ( اخذ انشعاب، لوله کشي و ...) |
500 |
متر مربع |
12.500 |
|
تاسيسات سرمايش و گرمايش ساختمانها |
500 |
|