فراورده لبنی

محصولات لبنی با برگرفته شده از شیر گاومیش

لبنیات به آن دسته از مواد غذایی گفته می‌شود که از شیر به دست می‌آیند. معمولاً ماده اولیه تولید انواع لبنیات، شیر گاو است. اما گاهی از شیر سایر پستانداران همچون بز، گوسفند، گاومیش، و …استفاده می‌شود.

انواع فراورده‌های لبنی[ویرایش]

• این فراورده‌ها می‌تواند به صورت سنتی یا صنعتی که فرایندهای پاستوریزه شدن و هموژنیزه شدن را می‌گذراند تولید شود.
• سرشیر، چربی بسته شده شیر پس از جوشاندن شیر در روی آن که مزه ای خوشایند دارد.
• خامه، چربی شیر است که از سرشیر گرفته می‌شود یا در روش صنعتی مستقیم از شیر خام گرفته می‌شود.
• کره، چربی شیر است که از هم زدن خامه حاصل می‌شود.
• پنیر، از راه مایه زدن به شیر یا افزودن سرکه که شیر را دَلَمه می‌کند فراهم می‌کنند. سپس این بخش دلمه شده را که جامد آبکی است از آب پنیر جدا کرده و درون پارچه ای زیر فشار می‌گذارند تا آبش در رود. گفتنی ست روش‌های زیادی برای درست کردن پنیر هست و پنیر انواع بسیار زیادی دارد.
• ماست، از راه افزودن باکتری‌های استرپتوکوک و لاکتوباسیل یا همان مایه که شیر را تخمیر می‌کند حاصل می‌شود.
• کشک، از جوشاندن دوغ و صاف کردن و خشک کردن آب آن بدست می‌آید.
• تَرف یا سُج یا قره قروت، خوردنی ای ترش مزه که از جوشاندن آب صاف شده کشک و خشکاندن آن بدست می‌آید.
• مَسکه، کره ایکه از زدن ماست و جدا کردن دوغ بدست می‌آید، به آن کره دوغی هم می‌گویند.
• دوغ، به دو شیوه بدست می‌آید: ۱ آمیختن آب و ماست؛ ۲ زدن ماست و جدا کردن دوغ از مسکه (کره دوغی) که این دوغ ترش تر است.
• پینو، نوعی کشک است
• لور، پنیر دلمه شده سفت نشده‌است که مزه ای شیرین دارد
• آروشه، خوردنی خوشمزه که از سودن پنیر تازه در روی دیگ آتش که به روغن می‌نشیند و افزودن آرد بدست می‌آید.
• دورده یا دووِه، باقی‌مانده ترش و شور مزه کره ای که داغ شده و روغنش جدا شده‌است.
• روغن زرد یا کرمانشاهی، روغن خالص کره که از جوشاندن کره یا مسکه بدست می‌آید.
• شکر پنیر، شیرینی ای که از آمیختن آب پنیر و شکر و پختن آن فراهم می‌شود.
• بستنی، خامه ایست که به آرامی یخ بسته‌است. گاه قدری ثعلب نیز بدان می‌افزایند.
• شیر غنی‌شده، شیری است که با تبخیر، آب آن به کار رفته و قوام گرفته‌است؛ معمولاً به آن شکر هم می‌افزایند.
• شیر خشک، با پراندن آب شیر به صورت صنعتی به دست می‌آید.
• خامه ترش، خامه ایست که به وسیله باکتری تخمیر و ترشیده‌است.
• کفیر، نوشابه ای خوشمزه شبیه به دوغ که از افزودن دانه‌های کفیر یا همان مایه کفیر به شیر و تخمیر شیر فراهم می‌شود.
• خامه مخصوص قنادی که از ترکیب خامه طبیعی به همراه شیر کره و یا روغن به دست می آید

اقتصاد فراورده‌های لبنی در ایران[ویرایش]

بنابه گزارشی در شهریور ماه ۱۳۹۳ اعلام‌شد، شیر در ایران، گردش مالی ۲۴ هزار میلیارد تومانی دارد، با توجه به اینکه تولید شیر خام ایران ۸ میلیون تن بوده‌است، (البته آمارهای مختلفی در این زمینه وجود دارد)، می‌توان گفت، با قیمت لیتری یک‌هزار و ۵۰۰ تومان، گردش مالی ۲۴ هزار میلیارد تومانی دارد و حدود ۱۲ درصد ارزش نفت صادرات سالانه ایران است. ارزش فرصت‌های شغلی این صنعت بالغ بر ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است و ۹۵ درصد، سرمایه‌گذاری در این بخش نیز توسط بخش خصوصی انجام شده‌است. صنایع لبنی ایران در دو سال گذشتهٔ پیش از این گزارش، بالاترین صادرات را داشته‌است، و در دو سال اخیر به صادرات ۷۰۰ میلیون دلاری رسیده‌بود.^[۱]

• در اواخر دولت نهم و ابتدای دهم (دولت احمدی نژاد) در زمینه شیر یارانه ای اختلاس‌هایی صورت گرفت که با گزارش به وزارت اطلاعات ایران کارخانه داران(از جمله خوزستان) دستگیر شدند که البته بعد از مدتی آزاد شدند

منابع[ویرایش]

• برگرفته از دانشنامه رشد

1. ↑ «اخبار - گردش مالی 24 هزار میلیارد تومانی شیر در کشور/حذف تولیدات لبنی ایران از بازار عراق به دلیل موضوع پالم». پایگاه اطلاع‌رسانی صنایع غذایی و کشاورزی ایران. ۲۰۱۴-۰۸-۳۱. بازبینی‌شده در ۲۰۱۴-۰۸-۳۱.